Nhà ở vùng bão lũ

Xây dựng nhà ở vùng bão lũ

*** Nguyên tắc cơ bản: “Neo – Giăng – Liền khối”.

Tường chịu lực và mái là 2 điểm trọng yếu của nhà khi đương đầu với gió bão.

• Phải tránh nhà mảnh và dài. Đơn giản nhất là mặt bằng hình vuông và hình chữ nhật có chiều dài không lớn hơn 2,5 lần chiều rộng.
• Mặt bằng các bộ phận tránh bố trí tạo túi hứng gió như mặt bằng hình chữ L, chữ T và chữ U.
• Về tổng thể phải có liên kết chặt chẽ, liên tục cho các kết cấu từ mái tới móng theo cả 2 phương ngang và phương thẳng đứng.
• Cần ưu tiên hệ kết cấu gồm cột và dầm, tạo ra một lưới không gian có độ cứng tốt.
• Hệ kết cấu càng đơn giản càng tốt; nên dùng cột chống đứng bên trong nhà và những vùng mở rộng.

*** Vị trí xây dựng:

• Chọn vị trí an toàn, không xây gần mép sườn dốc hay nằm lưng chừng đồi thung lũng trống+hướng ra biển theo tuyến thẳng (nhà sẽ “hứng đủ” hiệu ứng hầm gió- gió sẽ công phá tất cả vật trở ngại trên đường đi của nó theo hướng di chuyển thẳng)
• Không nên làm nhà tại nơi trống trải, giữa cánh đồng, ven làng, ven sông, ven biển, trên đồi cao hoặc giữa 2 sườn đồi, sườn núi; tránh bố trí các nhà thẳng hàng, dễ tạo túi gió hoặc luồng xoáy nguy hiểm...
• Nên chú ý lợi dụng địa hình, địa vật để chắn gió bão cho công trình,
• Xây tập trung thành từng khu vực, bố trí các nhà nằm so le với nhau.

• Xây tối thiểu 02 gian nhà kiên cố khung bê tông cốt thép (BTCT), có móng.

** KC móng:

• Nền móng phải được đầm chặt hoặc đóng bằng cọc tre, đảm bảo chắc chắn, đủ sức chịu được tải trọng lớn, độ giật cao.
• Có thể sử dụng giằng móng để tạo khả năng chịu lực tổng thể theo các phương.
• Chú ý lựa chọn vật liệu làm móng: móng chịu được bão là móng đá và móng gạch đất sét nung xây bằng vữa tam hợp hoặc xi măng - cát; móng trụ tre, luồng, gỗ cũng có khả năng chống bão lụt, tuy nhiên khi sử dụng cần có biện pháp cấu tạo để giữ ổn định chung cho cả ngôi nhà.

** Tường

• Phải đảm bảo độ bền chịu gió đẩy và gió hút, chống lật, không bị biến dạng;
• Phải đủ sức truyền tải trọng từ bên trên xuống móng qua các liên kết.
• Phải có giằng chéo trong tường và các góc tường khi tường yếu – hệ giằng BTCT để liên kết chắc chắn các tường với nhau, đồng thời tạo chỗ liên kết tốt với mái.
• Độ dày tường min = 200. Gạch và mác vữa xây phải đảm bảo cường độ chịu lực. Cần xây tường bằng vữa vôi có pha 50 kg xi măng hoặc 20 kg tro rơm, trấu/m3 cát xây.
• Chân tường đổ bêtông tỷ lệ 1:3:6 với các thanh cốt thép ở các góc và chỗ các bức tường giao nhau, các góc cửa đi, ô cửa lớn và các vị trí trung gian.
• Tường ngang: cần bố trí thêm để tạo không gian phòng vừa để tăng cường độ chống chịu cho công trình. Khoảng cách các tường ngang, tường dọc nên <>
• Tường khung gỗ vách gỗ với hệ khung không gian có khả năng chịu gió bão tốt.
• Các loại tường khung gỗ tre, vách liếp tre có lớp trát hoặc không có lớp trát chỉ nên coi là phương án tạm thời khi chưa có đủ điều kiện kinh tế, do vậy phải thực hiện các giải pháp chống đỡ trước cơn bão.
• Với tường gỗ / tre: móng có kết cấu tương tự với các thanh đinh ốc có đkính 12mm bắt vào các thanh gỗ. Gỗ/tre nên có độ bền hoặc phải xử lý tự nhiên hay dùng hoá chất bảo quản. Các cột gỗ/tre nên được chôn vào nền bêtông với độ sâu 25mm để tạo thành móc khoá không bị bão nhổ lên.
• Tăng cường độ cứng tường:

- Các bức tường gạch dài cần được bằng bổ trụ hoặc bố trí các dầm và các cột liên kết bằng bê tông tổng hợp.

- Tường gạch vượt mái: tăng cường bằng dầm bê tông, neo xuống dưới đế theo các khoảng đều nhau; tại mút khe co giãn và các đầu mút.

- Các sườn tăng cứng tường: cần được bố trí ở các khoảng cách đều nhau từ 2 - 3 m; khi thi công chú ý tạo khe co giãn để tránh ảnh hưởng của giãn nở, dọc trụ tại khe co giãn cần phải gia cường cốt thép theo phương đứng.

- Tường đầu hồi cần được gia cố hợp lý, có thể bố trí một dàn mái tại tường đầu hồi.

- Để hạn chế hư hỏng cho các loại tường xây do mưa bão tạt hoặc lũ khi triều dâng, cần sử dụng lớp trát có đủ độ bền nước: lớp trát bằng vữa vôi tỷ lệ 1:4,5 hoặc 1:5, có pha thêm 50 kg xi măng hoặc 20 kg tro rơm, trấu/m3 cát xây.

** Mái nhà:

• Vật liệu:

- Cần sd vật liệu lợp, kèo, xà gồ mái đúng quy cách, đảm bảo chịu lực và liên kết chắc chắn với nhau.

- Mái BTCT là tốt nhất.

- Để đảm bảo độ bám của vật liệu lợp mái, cần chú ý tấm lợp phải neo chặt vào xương mái. Nên sử dụng ngói có lỗ buộc và tăng cường liên kết của hệ kèo, xà gồ.

- Với mái rơm, rạ, nên đan phên, cót ép vào nhau thành lưới ô vuông đặt trên mái. Ghìm và đè vào các thanh kèo bằng các cây tre, nứa. Cạnh mái phải được ghìm vào cầu phong, xà gồ hoặc kèo bằng dây thép...

- Nếu lợp tôn thì phải sử dụng tôn dày ít nhất 0,45mm; tôn được vít chặt vào xà gồ với khoảng cách 20- 30cm.

• Tăng cường độ cứng mái:

- Bằng cách sd hệ giăng mái.

- Nên có giằng chéo ở các góc mái.

- Đối với các công trình ngói không neo đã xây dựng, có thể hạn chế hư hại bằng kê vữa phần mũi viên trên vào phần gáy viên dưới ở các vùng riềm mái, 3 - 4 hàng sát bờ nóc, bờ chảy và làm trần hiên bằng cót hoặc tre.

- Xây hàng gạch chỉ chạy dọc theo độ dốc mái cách nhau 0,9 - 1,2 m để chống tốc mái.

• Độ dốc mái: 30 – 40o để làm giảm ảnh hưởng khi bị gió hút và nhấc lên. Mái dốc phải có trần, độ dốc mái nên lấy từ 20 - 30 độ.
• Nên tách riêng KC mái che hiên với KC nhà khi thi công.
• Mái nhà không nên để nhô ra ngoài tường quá nhiều; mái có bờ mép thay vì mái có đầu hồi
• Kèo, xà gồ phải được neo chắc chắn vào tường chịu lực tại vị trí giăng BTCT bằng thép phi 6; khoảng cách các xà gồ nên nhỏ hơn 1m.
• Xà gồ, cầu phong, li tô phải neo chắc với kết cấu mái và tường hồi.
• Dùng dây thép buộc vào li tô, cầu phong, vì kèo phải được liên kết xuống tới móng.
• Kèo đỡ bằng gỗ nhóm 1 - 2, mộng cứng. Giữa các kết cấu phải có giằng liên kết theo 2 phương đứng và ngang.
• Không nên sử dụng những dạng mái nhà có thể tạo dòng rối cục bộ. Nên sử dụng mái hiên rời, giảm sự thò dài của mái.

CỬA ĐI VÀ CỬA SỔ

• Đối với các ngôi nhà có nhiều lỗ thông hơi, lỗ thoáng trên cửa sổ hoặc trên các mảng tường trước khi có bão đến cần phải tìm cách bịt kín để tránh gió vào nhà. Đối với nhà chưa có trần cho hiên và diềm mái, dùng tôn hoặc ván gỗ đóng che phía dưới xà gồ
• Cửa càng kín gió chống bão càng tốt. Tốt nhất là dùng bản lề chôn sâu vào tường hoặc dùng loại cửa đẩy, cửa lật
• Khung cửa phải có thép đuôi cá và cửa phải được chèn cẩn thận vào tường. Cửa liếp, cửa gỗ nên gia cường thêm các thanh chữ Z buộc hoặc đóng đinh cẩn thận.
• Đối với cửa kính phải chốt chặt, dùng vật liệu (gỗ hoặc xốp) chèn chặt khoảng giữa tấm kính và song cửa. Có thể dùng băng keo dán 1 phần hoặc toàn bộ tấm kính